Malik Aksel (1901-1987)

Malik Aksel, (d. 1901 Selanik ö. 1987 İstanbul) Türk Ressam,Yazar
İlk öğrenimini Beyazıt Nümune Mektebi’nde tamamladı. Dârülmuallimîn’e (Erkek Öğretmen Okulu) 1918 yılında kaydolan Malik Aksel, burada geleceğine yön verecek olan ressam Şevket Dağ (1876- 1944)’ın öğrencisi oldu.

1918 -1921 yılları arasında hocası Şevket Dağ’ın üyesi olduğu Güzel Sanatlar Birliği’nin düzenlediği Galatasaray Sergileri ile tanışan Malik Aksel, Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte sanat etkinliklerinin içinde görüldü.
Öğretmen Okulu mezuniyetinden sonra Şile’nin Kayagöz Köyü’nde bir süre öğretmenlik yaptı. Bu arada, 1923- 1928 yılları arasında Galatasaray Sergileri’ne:
1923 Mektebe Giderken
1924 Köy Mektebi, Düğün
1925 Mektepte Bayrak Merasimi, Görücüler ve Çocuklar
1926 İmtihan Neticesi
1927 Bayram Yerinde adlı eserlerle katıldı.
Atatürk’ün isteği üzerine Türkiye’ye çağırılan Amerikalı Eğitim Bilimci John Dewey’in hazıladığı rapor üzerine Resim ve İş Eğitimi alanında oluşan boşluğu doldurmak amacıyla “Öğretmen Okulu” mezunları arasında yapılan sınavı kazanarak avrupaya gidecek olan ilk beş kişinin arasında yer alan Malik Aksel, 1928 yılında Almanya’ya gitti. Berlin’de Yüksek Öğretmen Okulu’nda “Sanat Pedagojisi” ve “İş Eğitimi” konusunda eğitim gördü. Profesör Grossmann’ın atölyesinde yağlıboya ve gravür çalışmaları yaptı.
1932 yılında yurda döndüğünde Ankara’da yeni açılan ve daha sonra Gazi Eğitim Enstitüsü’ne dönüşecek olan “Resim Öğretmen Okulu”nda Resim ve Sanat Tarihi öğretmeni olarak göreve başladı. O dönemde Cumhuriyet’in ilk kuşak sanatçılarının oluşturduğu Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği, D Grubu gibi sanat birliklerinde yer almayan sanatçı Halkevleri aracılığıyla “Yurt Gezileri”nin ikincisinde Sivas’a, beşincisinde ise, Denizli’ye gitti. Buralarda yaptığı çalışmalarıyla Devlet Resim ve Heykel Sergileri’ne katıldı. Sivas’taki çalışmaları, Cevat Dereli’nin birincilik, Refik Epikman’ın ikincilik aldığı juri değerlendirmesinde üçüncülük ödülüne değer görüldü.
“Yurt Gezileri’nin Türk resim sanatı açısından belki de en önemli çalışması Malik Aksel’in “Kale Mahallesi” adlı eserdir. Bu Çalışma ile ilgili olarak:
“Malik Aksel’in “Marazi” bulunan resimlerinden “Kale Mahallesi” Yurt Gezileri’nde yapılmış ve bilinen resimler arasında toplumsal gerçekçi denebilecek hemen tek resimdir. Gezilerde yapılan öteki resimlerde güzellik arayışı ve iyimser bir bakış varken, Aksel’in Kale Mahallesi’nde toplumda yaşanan yoksulluğun izleri görülüyor.” [1] görüşü bildirilmektedir
1943 yılında kurulan ve başkanlığını İbrahim Çallı’nın yaptığı Türk Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği’ne üye olan Malik Aksel, 1940’ların ikinci yarısından itibaren Galatasaray Sergilerine yeniden dönüş yaptı. 1951 yılında daha sonraları Atatürk Eğitim Enstitüsü’ne dönüşecek olan İstanbul Çapa Eğitim Enstitüsü’ne atandı. 1968 yılında emekli oldu.
Soyut yaklaşımların egemen olduğu dönemde figüratif çalışmalarından taviz vermeyen sanatçı ile ilgili; Ahmet Muhip Dranas: “Tablolarına en fazla insan figürü koyanlardan biri” olarak bahsetmektedir.
Resim çalışmalarının yanı sıra kitapları da yayımlanan sanatçı 86 yaşında İstanbul’da öldü.

Yayınlanan kitapları

1943 Sanat Hayatı, Resim Sergisinde Otuz Gün
1959 İstanbul Mimarisinde Kuş Evleri
1960 Anadolu Halk Resimleri
1967 Türk’lerde Dini Resimler
1971 Sanat ve Folklor
1977 İstanbul’un Ortası